Spuszczel pospolity
Spuszczel pospolity (Hylotrupes bajulus) to szkodnik drewna występujący na terenie całej Polski. Spuszczel należy do rodziny kózkowatych (Cerambycidae) do której w Polsce zaliczamy ponad 190 gatunków chrząszczy, a na świecie ponad 20 tys. gatunków. Wyróżniającą cechą rodziny kózkowatych jest to że dorosłe owady mają wydłużone ciało a ich długie czułki często są dłuższymi niż całe ciało chrząszcza. Spuszczel pospolity jest uznawany powszechnie za najgroźniejszego ze szkodników drewna użytkowego w rodzinie kózkowatych.
Spuszczel pospolity w domu czy korniki w domu?
Spuszczel pospolity często mylony jest przez właścicieli domów z kornikiem. Zaniepokojeni skrobaniem w drewnie, otworami i wysypującą się mączką z drewna bądź też zauważonymi zniszczeniami właściciele domów często dochodzą do wniosku że mają korniki w domu.
Kornik chrząszcz
Próby poszukiwać jakie są dostępne najlepsze metody na zwalczanie korników w domu wiodą do pozyskania informacji że to nie korniki niszczą drewno w domu a właśnie spuszczel pospolity. Korniki są szkodnikami żerującymi głównie na drzewach w lasach zaś spuszczele są właśnie szkodnikami drewna obrobionego, użytkowego w naszych domach.
Czy spuszczel pospolity to spuszczel domowy?
Spuszczel pospolity jest tak niezwykle rozpowszechnionym szkodnikiem drewna że często określany jest mianem spuszczela domowego. Z kolei z uwagi na to że do budowy więźb dachowych wykorzystuje się głównie ulubioną przez spuszczele sosnę, to właśnie domy murowane są najczęściej atakowane przez spuszczela pospolitego a nie jak się powszechnie uważa domy drewniane. Dodatkowo z uwagi na preferencje spuszczela atakuje on głownie nowe drewno (a więc nowe domy) a nie jak się uważa stare drewno (stare domy).
Spuszczel domowy - spuszczel pospolity
Spuszczel domowy atakuje w domach różne strefy i różne elementy z drewna. Spuszczel pospolity żeruje głownie w drewnie konstrukcyjnym takim jak murłaty, krokwie, jętki, belki stropowe, etc. Ale larwy spuszczela możemy spotkać także w schodach, futrynach, ramach okiennych. Spuszczel występują także ale to już rzadziej w podłogach i meblach. Znacznie częstej można zauważyć zerowanie spuszczela domowego w drewnie na zewnątrz domu – w tarasach drewnianych, słupach podporowych czy wiatach.
W przypadku domów drewnianych spuszczel pospolity może żerować praktycznie we wszystkich miejscach domu w środku i na zewnątrz.
Spuszczel domowy jest najczęściej spotykanym szkodnikiem drewna w naszych domach tak murowanych jak i drewnianych.
Spuszczel owad
Spuszczel owad jest chrząszczem o barwie czarnej brązowej lub brunatnej. Spuszczel pospolity chrząszcz ma spłaszczone wydłużone ciało i charakterystyczne lśniące guziki na przedpleczu.
Spuszczel owad dorasta do 3cm długości w przypadku samicy oraz 2cm długości w przypadku samca.
Spuszczel pospolity - spuszczel owad
Spuszczele owady żyją stosunkowo krótko bo zazwyczaj od 14 do 28 dni i wychodzą z drewna w zasadzie tylko po to aby się rozmnażać i składać jaja. Spuszczel owad jest spotykany głownie latem w okresie czerwiec – sierpień.
Jakie stadia rozwojowe przechodzi spuszczel pospolity?
Spuszczel pospolity przechodzi w rozwoju przez stadium jaja, larwy, poczwarki i dorosłego owada. W odpowiednich warunkach spuszczel rozwija się cały rok, ale w okresie letnim rozwija się najintensywniej. Samica spuszczela w czasie swego krótkiego życia składa od 100 do 500 jaj.
Spuszczel samica - składanie jaj
Spuszczele samice składają jaja zarówno w szczelinach i zadziorach w drewnie osłoniętym, jak i na drewnie nieosłoniętym jak słupy podporowe tarasów drewnianych na zewnątrz domu. Samica spuszczela składając jaja częściowo kieruje się feromonami larw przy wyborze miejsca ich złożenia.
Larwa spuszczela pospolitego
Larwa spuszczela pospolitego wylęga się zazwyczaj w ciągu 7-14 dni od dnia złożenia jaj i żyje w drewnie zazwyczaj 1-2 lata. W tym czasie zjada drewno i drąży w nim korytarze o przekroju od 2 do 8mm. Spuszczel larwa ma walcowate ciało o barwie biało kremowej. Larwa spuszczela osiąga do 3 cm długości.
Spuszczel pospolity larwa
Jakie drewno atakuje larwa spuszczela pospolitego?
Spuszczel pospolity larwa atakuje głownie drewno świeże kilku lub kilkunastoletnie. W praktyce bywa że spuszczel larwa zasiedla także drewno kilkusetletnie.
Larwa spuszczela pospolitego żeruje głównie w części bielastej drewna ale zdarza się że spotykamy larwę spuszczela także w twardzielu w drewnie.
Spuszczel pospolity larwa atakuje głownie drewno sosnowe. Dopiero w dalszej kolejności atakowane jest pozostałe drewno iglaste oraz już zdecydowanie rzadziej drewno liściaste.
Larwa spuszczela preferuje drewno suche, ale w praktyce spotyka się spuszczela także w drewnie lekko zawilgoconym.
Larwa spuszczela – żerowanie w drewnie
Spuszczel pospolity dźwięk
W trakcie żerowania w drewnie larwa spuszczela pospolitego emituje odgłos określany często jako skrobanie lub chrobotanie w drewnie. Prze niektóre osoby odgłos larwy spuszczela pospolitego jest odbierany jako kołatanie w drewnie stąd często zamiast larwy spuszczela podejrzany o niszczenie drewna jest larwa kołatka domowego. Odgłos spuszczel pospolitego larwy wynika z intensywnego żerowania w drewnie i przypada głównie na najcieplejsze miesiące w roku.
Jakie są skutki żerowania larwy spuszczela pospolitego?
Spuszczel pospolity larwa doprowadza do zupełnej degradacji i zniszczenia drewna w którym żeruje. Zdrowe drewno zamieniane jest w mączkę drzewną.
Spuszczel pospolity zwalczanie – metody
Spuszczel pospolity zwalczanie – metody na zwalczanie spuszczela pospolitego dobierane są w zależności od kilku czynników, zawsze na podstawie wykonanej analizy obiektu w którym drewno zostało zaatakowane przez spuszczela. W ramach analizy bierze się pod uwagę to czy jest dostęp do drewna, jaki jest zakres porażenia drewna przez spuszczela, czy drewno jest pokryte powłokami, jak jest kubatura i kształt obiektu, jaka jest wielkość obiektu i czy jest to obiekt samodzielnie stojący, etc.
Najczęściej stosowane metody na zwalczanie spuszczela pospolitego to fumigacja inaczej gazowanie spuszczela pospolitego a następnie zastosowanie preparatów na spuszczela. Kolejna metoda - metoda mikrofal w praktyce ma znikome zastosowanie.
Spuszczel pospolity zwalczanie – gazowanie spuszczela fosforowodorem PH3
Gazowanie spuszczela przez zastosowanie fosforowodoru PH3 jest metodą wszechstronną i skuteczną. Gazowania spuszczela fosforowodorem PH3 ma największe zastosowanie w przypadku zwalczania spuszczela w domach oraz w obiektach o dużych kubaturach jak kościoły czy pałace.
Spuszczel pospolity zwalczanie – ile czasu trwa gazowanie spuszczela?
Gazowanie spuszczela fosforowodorem trwa przeważnie od 8 dni do 12 dni dla domów oraz od 14 do 24 dni dla większych obiektów jak kościoły.
Spuszczel pospolity zwalczanie – jakie prace wykonuje się przy gazowaniu spuszczela pospolitego?
W przypadku zastosowania fosforowodoru na zwalczanie spuszczela obiekt zostaje najpierw uszczelniony przez zapakowanie w całości lub w części w gazoszczelną folię. Uszczelnienia obejmują zewnętrzne i wewnętrzne elementy obiektu.
Gazowanie spuszczela – gazowanie inaczej fumigacja domu
Następnie ustala się i reguluje parametry startowe przed zagazowaniem oraz zagazowuje obiekt. Obiekt zostaje oznaczony zgodnie z przepisami oraz przekazany z wytycznymi na okres karencji.
W przypadku obiektów o dużych kubaturach wykonuje się w okresie karencji kontrolne pomiary stężenia gazu oraz odgazowania obiektu obligatoryjnie.. W przypadku domów kontrolne pomiary i odgazowania są przeprowadzane w zależności od kilku czynników na podstawie indywidualnych ustaleń.
Po okresie karencji przeprowadza się na obiekcie odwietrzenie i ozonowanie. Po czym obiekt przekazany zostaje do użytkowania.
Gazowanie spuszczela – gazowanie inaczej fumigacja kościoła
Spuszczel pospolity zwalczanie – dlaczego warto wykonać zwalczanie spuszczela pospolitego fosforowodorem?
Zwalczanie spuszczela pospolitego przez zastosowanie fosforowodorem PH3 jest najskuteczniejszą metodą i najbardziej wszechstronną w przypadku gazowania domów i obiektów o dużych kubaturach albowiem zlikwidowany zostaje każde stadium rozwojowe spuszczela pospolitego w całej kubaturze obiektu. Zwalczanie spuszczela metodą gazowania fosforowodorem pozwala na zlikwidowanie spuszczela w miejscach niedostępnych dla innych metod (zastosowanie preparatów, mikrofal) i w każdym rodzaju drewna w tym drewno zabytkowe, drewno o bardzo dużych przekrojach, drewno pokryte powłokami.
Gazowanie spuszczela cena
Cena gazowania spuszczela fosforowodorem PH3 jest wyliczana indywidualnie na podstawie analizy obiektu/drewna. Elementy wpływające na cenę gazowania spuszczela to przede wszystkim kubatura, kształt i wielkość obiektu. Inne czynniki wpływające na to jaka jest cena gazowania spuszczela to dostępność drewna na obiekcie oraz zakres uszczelnienia. Istotnym parametrem mającym wpływ na cenę gazowania spuszczela jest konieczność przeprowadzania kontrolnych pomiarów stężenia fosforowodoru ph3 na obiekcie oraz odgazować obiektu. Poza tym istnieje kilka pomniejszych parametrów mających wpływ na koszty a więc i cenę gazowania spuszczela.
Spuszczel pospolity zwalczanie – jak gazować spuszczela azotem?
Spuszczel pospolity może zostać zagazowany azotem przez zastosowanie metody Veloxy. W metodzie tej drewno porażone przez spuszczela zostaje zapakowane do folii gazoszczelnych z których odprowadza się tlen a w to miejsce wprowadza azot. Gazowanie azotem to niezwykle skuteczna metoda na zwalczanie spuszczela pospolitego pozwalająca jednocześnie kontrolować proces gazowania w zakresie utrzymywania stałej wilgotności powietrza. W praktyce wykorzystywana głownie do gazowania niedużych przedmiotów i elementów drewnianych. Dla zastosowania zwalczania spuszczela metodą veloxy potrzebne jest pomieszczenie z temperaturą roboczą powyżej 15 stopni Celsjusza. Zabieg trwa zazwyczaj około miesiąca.
Spuszczel pospolity zwalczanie – co to jest żel na spuszczela?
Żel na spuszczela to potocznie używane określenie dla preparatu na spuszczela xilix gel. Preparat na spuszczela xilix ma konsystencję żelu który nie skapuje i zmienia swoje właściwości oraz jest bardzo wnikliwy z uwagi na właściwości tiksotropowe. Żel na spuszczela jest obecnie jednym z najpopularniejszych preparatów na spuszczela, który nie odbarwia drewna ani nie zmienia jego koloru.
Żel na spuszczela xilix może być stosowany zarówno na drewno liściaste jak i iglaste. Żel na spuszczela xilix stosuje się na drewno nowe i drewno zabytkowe, na drewno konstrukcyjne i inne użytkowe.
Rodzaj i grubość drewna a także jego wilgotność mają wpływa na technologię stosowania preparatu na spuszczela xilix oraz czas karencji po zakończonym zabiegu. Samo zastosowanie preparatu na spuszczela xilix wymaga użycia odpowiedniego sprzętu w tym agregatów niskociśnieniowych.
Preparat na spuszczela – impregnacja
Preparat na spuszczela xilix gel aplikuje się przede wszystkim metodą natryskową przez nakładanie kolejnych warstw o określonej grubości w określonym przedziale czasu. Żel na spuszczela jest przeznaczony wyłącznie do użytku profesjonalnego. Oczywiście tak jak w przypadku zastosowania każdego preparatu na spuszczela zastosowanie żelu na spuszczela xilix wymaga odpowiedniego przygotowania drewna do wykonania zabiegu w tym szlifowania elementów zniszczonych przez spuszczela pospolitego.
Jaki jest zakres zastosowania preparatu na spuszczela?
Preparat na spuszczela xilix może być zastosowany dwojako, albo w celu zwalczania spuszczela pospolitego w drewnie albo w celu zabezpieczenia drewna przed ewentualnym atakiem ze strony spuszczela. W tej drugiej opcji często impregnację drewna przeprowadza się po wykonanym zabiegu fumigacji.
W zależności od tego w jakim celu ma być zastosowany preparat, żel na spuszczela różna jest technologia jego zastosowania na drewno.
Żel na spuszczela – impregnacja
Żel na spuszczela podobnie jak i inne preparaty na spuszczela w zasadzie można stosować na drewno nowe i stare, w tym zabytkowe, a także na drewno iglaste i liściaste. W przypadku preparatu na spuszczela xilix gel technologia aplikacji ulega pewnej modyfikacji i dłuższy jest czas karencji po zabiegu. Standardowy okres karencji w przypadku zastosowania żelu na spuszczela xilix wynosi 72 godz.
W praktyce środek na spuszczele ma zastosowanie zazwyczaj w przypadku gdy mieszkańcy nie mogą opuścić obiektu co jest z kolei standardowym wymogiem fumigacji. Ograniczeniem z kolei w zastosowaniu preparatu na spuszczela xilix gel i innych preparatów jest brak dostępności do zabudowanego drewna co uniemożliwia działanie zgodnie ze sztuką w przypadku zwalczania spuszczela tj. przeprowadzenia zabiegu na całe drewno, które jest na danym obiekcie.
Bez względu na to jaki środek na spuszczele stosujemy jest to metoda mniej skuteczna niż metoda gazowania.
Mikrofale na zwalczanie spuszczela
Zastosowanie mikrofal na zwalczanie spuszczela pospolitego generalnie polega na wygrzewaniu przy pomocy odpowiedniego sprzętu drewna w którym żeruje spuszczel do odpowiednio wysokich temperatur.
Metoda mikrofal ma zastosowanie głownie do małych powierzchni drewna o skończonej wielkości np. szafy, obrazy, stoły.
Sporym ograniczeniem w zastosowaniu są powłoki na drewnie i często brak dostępu do całego drewna na którym należy wykonać zabieg na zwalczanie spuszczela pospolitego, szczególnie w przypadku domów, więźb dachowych na których zgodnie ze sztuką należy wykonywać zabieg na zwalczanie spuszczela obejmujący całą więźbę dachową, dom.